Eigen vermogen en verplichtingen

2.2.6.1 26. Eigen vermogen

A. Aandelenkapitaal en agio

  Gewone aandelen (aantal) Bedrag in euro
  31 december 2017 31 december 2016 31 december 2017 31 december 2016
 
Gewone aandelen - nominale waarde €0,01 106.261.040 106.261.040 144.617 144.617
Prioriteitsaandeel - nominale waarde €0,01 1 1 - -
 
Uitstaand op 31 december - volgestort 106.261.041 106.261.041 144.617 144.617

Op 15 april 2016 is besloten de statuten van de Vennootschap te wijzigen en de juridische vorm van de Vennootschap om te zetten in een naamloze vennootschap en de nominale waarde van de aandelen verlaagd van €1,00 tot €0,01 per aandeel, met een ingangsdatum van 23 mei 2016. Op 31 december 2017, bestaat het aandelenkapitaal uit 106.261.040 gewone aandelen en 1 prioriteitsaandeel. Per balansdatum waren alle aandelen uitgegeven en volgestort. Het agio bestaat uit het positieve verschil tussen de uitgifteprijs en de nominale waarde van uitgegeven aandelen.

De Algemene Vergadering van Aandeelhouders heeft op 26 april 2017 ForFarmers gemachtigd om gedurende een periode van 18 maanden een inkoopprogramma van eigen aandelen te starten voor (a) een bedrag dat ligt tussen de €40 miljoen en €60 miljoen om onder meer de balans van de Groep efficiënter te maken en (b) aanvullend aandelen in te kopen voor de uitvoering van medewerkersparticipatieplannen in 2017. De Groep heeft in de periode van 2 mei 2017 tot en met 31 december 2017 in totaal 5.747.993 aandelen ingekocht voor een bedrag van €56,7 miljoen (inclusief kosten inkoop). Hiervan zijn 358.465 aandelen voor een bedrag van €3,0 miljoen als certificaten heruitgegeven ten behoeve van de medewerkersparticipatieplannen, waarmee het saldo inkoop eigen aandelen €53,7 miljoen (inclusief kosten inkoop) bedraagt.

(i) Gewone aandelen

Alle gewone aandelen zijn gelijkgerechtigd. De houders van deze aandelen zijn gerechtigd tot het dividend dat wordt betaald en zijn gerechtigd tot het uitbrengen van een stem per aandeel in de Algemene Vergadering van Aandeelhouders van de Vennootschap. Alle rechten verbonden aan de aandelen die worden gehouden door de Groep worden opgeschort tot het moment waarop ze opnieuw worden uitgegeven.

(ii) Prioriteitsaandeel

Het prioriteitsaandeel wordt gehouden door Coöperatie FromFarmers U.A. Als gevolg van de aandelen in eigen bezit van de Groep kon de Coöperatie FromFarmers U.A. op de meest recente peildatum van 1 januari 2018 voor 51,9% van de totaal op gewone aandelen uit te brengen stemmen het stemrecht uitoefenen. Daarnaast kon de Coöperatie steminstructie geven met betrekking tot de door Stichting Beheer- en Administratiekantoor gehouden aandelen, waarmee de Coöperatie FromFarmers U.A. in totaal een stembelang van 60,0% heeft. Als prioriteitsaandeelhouder geldt dat Coöperatie FromFarmers U.A.:
 (i)       een aanbevelingsrecht heeft voor vier van de zes leden van de Raad van Commissarissen;

(ii)      na overleg met de Raad van Commissarissen een commissaris als voorzitter kan benoemen;

(iii)     een goedkeuringsrecht heeft met betrekking tot de besluiten van de Raad van Bestuur omtrent:

  1. het verplaatsen van het hoofdkantoor van de Vennootschap buiten Oost-Nederland (Gelderland en Overijssel);

  2. een belangrijke verandering van de identiteit of het karakter van de Vennootschap of onderneming ten gevolge van (1) overdracht van de onderneming of vrijwel de gehele onderneming aan een derde of (2) het aangaan of verbreken van duurzame samenwerking van de Vennootschap of een dochtermaatschappij met een andere rechtspersoon of vennootschap dan wel als volledig aansprakelijke vennoot in een commanditaire vennootschap of vennootschap onder firma, indien deze samenwerking of verbreking van ingrijpende betekenis is voor de Vennootschap;

  3. het nemen of afstoten van een deelneming in het kapitaal van een vennootschap ter waarde van ten minste een derde van het eigen vermogen volgens de balans met toelichting of, indien de Vennootschap een geconsolideerde balans opstelt, volgens de geconsolideerde balans met toelichting volgens de laatst vastgestelde jaarrekening van de Vennootschap, door haar of een dochtermaatschappij;

  4. het wijzigen van de statuten van de Vennootschap;

  5. het aangaan van een fusie of splitsing.

Voor de voorwaarden voor het houden van het prioriteitsaandeel en de bijzondere zeggenschapsrechten die daaraan verbonden zijn in het geval dat stemrecht en/of steminstructie voor minder dan 50% kan worden uitgeoefend of gegeven, wordt verwezen naar de Verklaring inzake Corporate Governance.

Het prioriteitsaandeel is geclassificeerd als eigen vermogen, omdat aan het aandeel geen verplichting is verbonden om geldmiddelen in te brengen en geen verrekening vereist in een variabel aantal van de eigenvermogensinstrumenten van de Vennootschap.

B. Aard en doel van reserves

(i) Reserve eigen aandelen

De reserve voor de (certificaten van) aandelen die de Vennootschap in haar eigen kapitaal houdt bestaat uit de kosten van verwerving van deze (certificaten van) aandelen. De (certificaten van) aandelen in eigen bezit worden in mindering gebracht op het eigen vermogen toerekenbaar aan aandeelhouders.

De (certificaten van) aandelen in eigen bezit worden verantwoord tegen kostprijs, welke wordt gevormd door de marktprijs op de dag van verwerving, waarbij de nominale waarde van de aangekochte (certificaten van) aandelen wordt gedebiteerd ten laste van de reserve eigen aandelen. Indien (certificaten van) aandelen in eigen beheer weer worden verkocht wordt de nominale waarde van de aandelen gecrediteerd ten gunste van de reserve eigen aandelen. Ieder verschil tussen de nominale waarde en de marktprijs wordt verantwoord als een correctie op de reserve ingehouden winsten.

Gedurende het boekjaar verwierf de Vennootschap 5.747.993 van haar eigen aandelen als onderdeel van het inkoopprogramma eigen aandelen en teneinde in staat te zijn certificaten toe te kennen aan medewerkers in het kader van het mede­werkers­participatieplan. Naast de inkoop van het genoemde aantal aandelen zijn ook de 358.465 aandelen aangewend voor het werknemers­participatieplan die verworven waren ten behoeve van het voormalige liquiditeitsverschaffer contract (SNS) dat op 24 mei 2016 is afgelopen in verband met de openbare beursnotering op die datum. Per 31 december 2017, hield de Groep 5.469.292 van de (certificaten van) aandelen in de Vennootschap in eigendom.

In 2016 verwierf de Vennootschap 400.000 van haar eigen (certificaten van) aandelen teneinde in staat te zijn certificaten toe te kennen aan medewerkers in het kader van het mede­werkers­participatieplan. Per 31 december 2016, hield de Groep 77.580 van de (certificaten van) aandelen in de Vennootschap in eigendom.

De mutatie in de aandelen in eigen bezit kan als volgt worden samengevat:

De mutatie in de reserve eigen aandelen
  Aantal aandelen Nominale waarde in duizend euro
  2017 2016 2017 2016
 
Stand op 1 januari 77.580 399.429 1 399
Terugkoop werknemersparticipatieplan 301.560 400.000 - 189
Heruitgifte werknemersparticiptatieplan -358.465 -455.664 - -5
Inkoop eigen aandelen 5.446.433 - 54 -
Aanpassing nominale waarde aandelen - - - -314
Overige mutaties 2.184 -266.185 - -268
 
Stand op 31 december 5.469.292 77.580 55 1

De overige mutaties 2016 hebben betrekking op certificaten van aandelen verkocht door de voormalige liquiditeitsverschaffer (SNS) onafhankelijk van de Vennootschap.

(ii) Reserve omrekeningsverschillen

De reserve omrekeningsverschillen omvat alle valutaverschillen op vreemde valuta die ontstaan door de omrekening van de jaarrekeningen van buitenlandse activiteiten. De daling van deze reserve per 31 december 2017 is het gevolg van de daling van het Britse pond.

(iii) Reserve kasstroomafdekkingen

De reserve kasstroomafdekkingen omvat het effectieve deel van de cumulatieve nettomutatie in de reële waarde van kasstroomafdekkingsinstrumenten, in afwachting van latere verwerking in het resultaat op het moment dat de afgedekte kasstromen het resultaat raken.

(iv) Overige reserves en ingehouden winsten

De overige reserves worden aangehouden door de Vennootschap op grond van statutaire bepalingen. 
De ingehouden winsten worden gevormd door het saldo van winsten die niet zijn uitgekeerd aan de aandeelhouders.

Ten aanzien van dividendbesluiten wordt verwezen naar de statutaire resultaatbestemmingsregeling in de overige gegevens.

Voor een verdere detaillering van de overige reserves en ingehouden winsten wordt verwezen naar noot 47, eigen vermogen bij de toelichting van de enkelvoudige jaarrekening.

C. Dividend

De Vennootschap heeft de volgende dividenden vastgesteld en uitgekeerd:

In duizenden euro 2017 2016
 
€0,24 per in aanmerking komend gewoon aandeel (2016: €0,23) 25.716 24.734
 
  25.716 24.734

Het dividend wordt bepaald op basis van het per jaareinde aantal aandelen in omloop ter hoogte van 100,8 miljoen (2016: 106,2 miljoen). In overeenstemming met de dividendprocedure wordt het te betalen dividend verrekend met uitstaande debiteuren en vorderingen op de Coöperatie FromFarmers U.A., waardoor het in 2017 betaalde dividend uitkomt op €25,7 miljoen. De ingekochte aandelen zijn niet dividend gerechtigd.

Na de balansdatum heeft de Directie de volgende dividenden voorgesteld. Voor de dividenden is geen verplichting opgenomen en er zijn geen fiscale gevolgen voor de Vennootschap.

In duizenden euro 2017 2016
 
€0,30 per in aanmerking komend gewoon aandeel (2016: €0,24) 30.238 25.715
 
  30.238 25.715

2.2.6.1.1

D. Niet-gerealiseerde resultaten geaccumuleerd in de reserves, na belasting

    Toe te rekenen aan aandeelhouders van de Vennootschap    
In duizenden euro noot Reserve omrekenings- verschillen Reserve kasstroom- afdekkingen Overige reserves en ingehouden winsten Totaal Minder- heids- belangen Totaal niet-gerealiseerde resultaten
2017              
Herwaardering van toegezegd-pensioenverplichtingen 15B , 16B - - 4.168 4.168 - 4.168
Buitenlandse activiteiten - valuta omrekeningsverschillen 16B -2.083 - - -2.083 - -2.083
Kasstroomafdekkingen - effectieve deel van reële waardeveranderingen 16B - 6 - 6 - 6
Kasstroomafdekkingen - geherclassificeerd naar de winst-en-verliesrekening / balans 16B - -33 - -33 - -33
Deelnemingen verwerkt volgens de 'equity'-methode - aandeel in niet-gerealiseerde resultaten 16B - - 5 5 - 5
Totaal   -2.083 -27 4.173 2.063 - 2.063
 
 
2016              
Herwaardering van toegezegd-pensioenverplichtingen 15B , 16B - - -210 -210 - -210
Buitenlandse activiteiten - valuta omrekeningsverschillen 16B -8.114 - - -8.114 - -8.114
Kasstroomafdekkingen - effectieve deel van reële waardeveranderingen 16B - 493 - 493 - 493
Kasstroomafdekkingen - geherclassificeerd naar de winst-en-verliesrekening / balans 16B - -466 - -466 - -466
Deelnemingen verwerkt volgens de 'equity'-methode - aandeel in niet-gerealiseerde resultaten 16B - - -1 -1 - -1
Totaal   -8.114 27 -211 -8.298 - -8.298

2.2.6.2 27. Kapitaalmanagement


In het kader van ForFarmers’ kapitaalmanagement wordt onder vermogen begrepen aandelenkapitaal, agio en alle overige eigen vermogen bestanddelen die kunnen worden toegerekend aan de aandeelhouders van het hoofd van de groep. De Directie bewaakt de gemiddelde vermogensverhouding evenals het niveau van het dividend dat wordt uitgekeerd aan gewone aandeelhouders.

De Directie heeft de prestatie­maatstaf 'onderliggende EBITDA' gepresenteerd, aangezien zij deze prestatie­maatstaf volgt op geconsolideerd niveau en zij van mening is dat deze maatstaf relevant is voor een begrip van de financiële prestaties van de Groep. Onderliggende EBITDA wordt berekend door het bedrijfs­resultaat te schonen van het effect van afschrijving, amortisatie, herstucturerings­-

 kosten, bijzondere-waardeverminderingsverliezen (terugneming van) gerelateerd aan vaste activa en de boekresultaten op verkochte bedrijfsonderdelen en activa aangehouden voor verkoop.

Onderliggende EBITDA is geen gedefinieerde prestatie­maatstaf binnen IFRS. De definitie van de Groep van onderliggende EBITDA is mogelijk niet vergelijkbaar met gelijknamige prestatie­maatstaven en toelichtingen van andere entiteiten. ForFarmers heeft eerder de doel­stelling afgegeven voor de middellange termijn ten aanzien van een gemiddelde jaarlijkse EDITDA groei van in de 'mid single digits' bij gelijkblijvende koersen.

2.2.6.2.1

In duizenden euro noot 2017 2016
 
Bedrijfsresultaat (EBIT)   74.022 67.833
Afschrijvingen en amortisatie (inclusief bijzonder waardeverminderingsverlies)   27.627 26.044
EBITDA   101.649 93.877
 
Boekresultaat verkochte bedrijfsonderdelen(1) 10 - 363 - 1.152
Boekresultaat op verkoop van materiële vaste activa(1) 10 - - 103
Boekresultaat op verkoop van activa aangehouden voor verkoop(1) 10 , 25 - - 900
Boekresultaat verkochte bedrijfsonderdelen / activa aangehouden voor verkoop   - 363 - 2.155
Herstructureringskosten   160 1.887
Totaal   - 203 - 268
 
Onderliggende EBITDA(2)   101.446 93.609
 
Effect valutakoersveranderingen   1.664  
Onderliggende EBITDA, tegen gelijkblijvende koersen(2)   103.110 93.609
Groei ratio onderliggende EBITDA(2)   10,1% 3,6%
 
(1) Incidentele posten conform de definitie van de Groep
(2) Onderliggende' betekent exclusief incidentele posten

2.2.6.2.2

ForFarmers maakt bij de bewaking van haar vermogenspositie gebruik van het rendementscijfer rendement op het gemiddeld geïnvesteerd vermogen. Dit rendementscijfer is gedefinieerd als de onderliggende EBITDA in verhouding tot het gemiddeld geïnvesteerd vermogen (het 12-maands gemiddelde van de som van het eigen vermogen en langlopende verplichtingen gecorrigeerd voor geldmiddelen en kasequivalenten, bankschulden, activa aangehouden voor verkoop en deelnemingen verwerkt volgens de 'equity'-methode). Voor deze beoordeling wordt gerekend met de onderliggende EBITDA en met het gedurende het boekjaar gemiddeld geïnvesteerde vermogen. Het gemiddeld geïnvesteerd vermogen bedraagt in 2017 €417,0 miljoen (2016: €415,4 miljoen) en het rendement op het gemiddeld geïnvesteerd vermogen bedroeg 24,3% (2016: 22,5%).

Het effect van de valutakoersveranderingen betreft de eliminatie van de invloed van koersveranderingen van de euro ten opzichte van vreemde valuta (dit betreft de daling van het Britse pond).

Financiering 

De lange termijn doelstelling van ForFarmers is om de verhouding netto schuld ten opzichte van de genorma­liseerde EBITDA maximaal 2,5 te laten bedragen. De genormaliseerde EBITDA wordt gedefinieerd conform de convenantbepalingen in de financieringsovereenkomst

met de banken, waarvoor wordt verwezen naar noot 28. De netto schuld-genormaliseerde EBITDA ratio per 31 december 2017 en 31 december 2016 kan als volgt worden weergegeven:

2.2.6.2.3

In duizenden euro noot 2017 2016
 
Leningen en overige financieringsverplichtingen 28 44.536 45.778
Bankschulden 24 49.690 45.535
Minus: geldmiddelen en kasequivalenten 24 -161.297 -152.854
 
Netto schuld   -67.071 -61.541
 
Bedrijfsresultaat voor afschrijving, amortisatie en bijzondere waardevermindering (EBITDA)   101.649 93.877
Aanpassingen zoals vastgelegd in de financieringsovereenkomst   142 3.207
 
Genormaliseerde EBITDA   101.791 97.084
 
Leverage ratio (verhouding netto schuld - genormaliseerde EBITDA)   -0,66 -0,63
Interest coverage ratio (verhouding bedrijfsresultaat - netto financieringslasten)   -31,18 -19,23

2.2.6.2.4

 

Deze lange termijn doelstelling is lager dan de in het financieringsarrangement vereiste ratio, zie noot 28. ForFarmers heeft in het boekjaar voldaan aan alle financieringsconvenanten.

Change layout to 2 columns

 Inkoopprogramma eigen aandelen

De Algemene Vergadering van Aandeelhouders heeft op 26 april 2017 ForFarmers gemachtigd om gedurende een periode van 18 maanden een inkoopprogramma van eigen aandelen te starten. Het totaal aantal aandelen dat tot op

heden volgens het inkoopprogramma eigen aandelen is ingekocht bedraagt 5.747.993 aandelen, voor een totaalbedrag van €56,7 miljoen, zie noot 26A voor meer informatie.

2.2.6.3 28. Leningen en overige financieringsverplichtingen

In duizenden euro 31 december 2017 31 december 2016
 
Bankleningen zonder zekerheden 44.429 45.564
Financiële-leaseverplichtingen 79 88
 
Totaal langlopend 44.508 45.652
 
Kortlopend deel van financiële-leaseverplichtingen 28 126
 
Totaal kortlopend 28 126

De financieringsovereenkomst die in 2014 is afgesloten heeft geen kortlopende aflossingsverplichtingen per 31 december 2017 (31 december 2016: idem). Voor informatie inzake de financieringsovereenkomst wordt verwezen naar de subparagraaf 'Multicurrency revolving facility agreement'.

Informatie over de blootstelling van de Groep aan rente-, vreemde valuta- en liquiditeitsrisico's is toegelicht in noot 31.

 

2.2.6.3.1

A. Voorwaarden en aflossingsschema

De voorwaarden voor de uitstaande leningen kunnen als volgt worden weergegeven:

  Valuta Nominale rente Jaar van afloop Nominale waarde 31 december 2017 Boekwaarde 31 december 2017 Nominale waarde 31 december 2016 Boekwaarde 31 december 2016
In duizenden euro   %          
 
Bankleningen zonder zekerheden (variabele rente) GBP LIBOR + 0.7% 2020 45.086 44.429 46.718 45.564
Financiële-leaseverplichtingen GBP 4% - 4,4% 2017-2021 147 107 228 214
 
Totaal rentedragende verplichtingen       45.233 44.536 46.946 45.778

2.2.6.3.2

 B. Bankleningen zonder zekerheden

(i) Multicurrency revolving facility agreement

De Groep heeft in 2014 een financieringsovereenkomst (multicurrency revolving facility agreement) afgesloten met ABN AMRO Bank, Rabobank, Lloyds Bank en BNP Paribas welke vrij van zekerheden is. De overeenkomst heeft een looptijd tot 31 januari 2020. Het bedrag van de financiering bedraagt €300 miljoen, bestaande uit een leningsfaciliteit van €200 miljoen en een rekening courant faciliteit van €100 miljoen, waarvan per 31 december 2017 nominaal £40,0 miljoen (€44,4 miljoen) (31 december 2016: £40,0 miljoen (€46,7 miljoen) werd gebruikt. Het rentepercentage op de financiering is gebaseerd op Euribor en/of Libor (afhankelijk van de valuta waarin bedragen zijn getrokken onder de faciliteit) plus een marge tussen 0,7% en 2,1%. De marge hangt af van de leverage ratio; op basis van de ratio in 2017 bedraagt deze marge 0,7% (2016: 0,7%).

Convenantrichtlijnen

Bestaande richtlijnen voor de financiële ratio’s:

  • Leverage ratio, die wordt bepaald door de netto schuld gedeeld door genormaliseerde EBITDA. De leverage ratio mag niet meer bedragen dan 3,0; waarbij gedurende maximaal drie niet opeenvolgende halfjaarsperioden tijdens de kredietovereenkomst de ratio tussen 3,0 en 3,5 mag liggen.

  • Interest coverage ratio, die wordt bepaald door het resultaat uit bedrijfsactiviteiten (EBIT) te delen door de netto-rentelasten en niet tussen nul en 4,0 mag zijn.

Netto schuld betekent het totale bedrag van alle schulden aan kredietinstellingen en andere financiers (inclusief financiële leaseovereenkomsten) minus geldmiddelen en kasequivalenten.

EBITDA betekent het bedrijfsresultaat (EBIT) vermeerderd met het bedrag van de amortisatie en afschrijvingen op activa.

Genormaliseerde EBITDA betekent, met betrekking tot een bepaalde periode, de EBITDA in die periode:

  • inclusief EBITDA van een verworven onderneming gedurende de desbetreffende periode voor het deel van die periode voorafgaand aan het moment van acquisitie;

  • exclusief EBITDA toerekenbaar aan een Groepsmaatschappij (of enig onderdeel van de Groep) verkocht tijdens de desbetreffende periode voor het deel voorafgaand aan de datum van verkoop tenzij de verkoopprijs met betrekking tot deze verkoop nog niet in de desbetreffende periode is ontvangen, in welk geval de EBITDA van de verkochte onderneming of activiteit in de genormaliseerde EBITDA zal worden opgenomen, met dien verstande dat wanneer de verkoopprijs deels is ontvangen in de relevante periode een proportioneel deel van de EBITDA van de verkochte onderneming of activiteit zal worden opgenomen in de genormaliseerde EBITDA;

  • inclusief, op aanwijzing door de Groep, buitengewone kosten die zijn opgetreden in de relevante periode en samenhangen met de integratie van een verworven onderneming of met de kosten van ontvlechting bij de verkoop van een onderneming met dien verstande dat het totale bedrag van zulke kosten het bedrag van €25,0 miljoen niet overschrijdt gedurende de looptijd van de overeenkomst en het bedrag van €10,0 miljoen niet overschrijdt in een boekjaar. De Groep dient in dit geval een compliance certificaat in te dienen waarop de specificatie van deze buitengewone kosten wordt weergegeven.

Netto rentelasten betekent het netto bedrag van de financiële baten minus rente, commissie, fees, kortingen en andere financiële lasten verantwoord in de relevante periode in overeenstemming met de van toepassing zijnde verslaggevingsregels.

Per 31 december 2017 en per 31 december 2016 waren zowel de leverage ratio als de interest coverage ratio negatief conform de van toepassing zijnde verslaggevingsregels. Hiermee voldoet ForFarmers zowel per 31 december 2017 als per 31 december 2016 volledig aan de voorwaarden en condities van de convenanten.

(ii) Overige leningen zonder zekerheden

ForFarmers Thesing, Duitsland, heeft een financieringsovereenkomst met de Bremer Landesbank, vrij van zekerheden, met een maximum bedrag van €6 miljoen. Van deze faciliteit wordt per balansdatum geen gebruik gemaakt (per 31 december 2016 werd van deze faciliteit geen gebruik gemaakt).

2.2.6.3.3

C. Financiële lease verplichtingen

Financiële lease verplichtingen kunnen als volgt worden weergegeven:

  31 december 2017 31 december 2016
In duizenden euro Toekomstige minimale leasebetalingen Rente Contante waarde van minimale leasebetalingen Toekomstige minimale leasebetalingen Rente Contante waarde van minimale leasebetalingen
 
Minder dan 1 jaar 39 11 28 132 6 126
Tussen 1 en 5 jaar 108 29 79 96 8 88
Meer dan 5 jaar - - - - - -
 
Totaal 147 40 107 228 14 214

De daling van de toekomstige lease betalingen komt doordat activa die voorheen werden geleased nu worden gekocht. Dit betreft voornamelijk transportmiddelen.

D. Aansluiting van mutaties in verplichtingen met kasstromen uit financieringsactiviteiten

In duizenden euro noot Leningen en overige financierings- verplichtingen Financiële lease- verplichtingen Reserves Overige reserves en ingehouden winsten Onverdeeld resultaat Minder- heids- belangen Totaal
Stand op 1 januari 2017   45.564 214 -3.583 229.816 53.260 4.880  
Mutaties in kasstroom uit financieringsactiviteiten
Opbrengst uit in- en verkoop van eigen aandelen   - - -54 -53.504 - - -53.558
Opbrengst uit verkoop van eigen aandelen met betrekking tot het medewerkersparticipatieplan   - - - 2.335 - - 2.335
Terugkoop van eigen aandelen met betrekking tot het medewerkersparticipatieplan   - - - -3.151 - - -3.151
Betalingen uit hoofde van financiële-leaseverplichtingen   - -130 - - - - -130
Betaald dividend 26 - - - -24.672 - -1.000 -25.672
Totaal mutaties in kasstroom uit financieringsactiviteiten   - -130 -54 -78.992 - -1.000 -80.176
Effect van valutakoers- en omrekeningsverschillen op geldmiddelen   -1.628 -7 - - - - -1.635
Mutaties in reële waarde   493 - - - - - 493
 
Overige mutaties / Gerelateerd aan verplichtingen
Verwerving dochteronderneming, na aftrek van verworven geldmiddelen 6 - 30 - - - - 30
Totaal verplichtingen gerelateerde overige mutaties   - 30 - - - - 30
Verrekend dividend   - - - -1.044 - - -1.044
Totaal eigen vermogen gerelateerde overige mutaties   - - -2.110 58.098 5.294 749 62.031
Stand op 31 december 2017   44.429 107 -5.747 207.878 58.554 4.629  

2.2.6.4 29. Voorzieningen

2017
In duizenden euro Bodemsanering Sloopkosten Herstructurering Verlieslatende contracten Overig Totaal
 
Stand op 1 januari 2017 791 371 1.518 583 2.082 5.345
In boekjaar getroffen voorzieningen - 129 344 414 275 1.162
In boekjaar vrijgevallen voorzieningen -100 - -46 -53 -41 -240
In boekjaar gebruikte voorzieningen -7 -117 -1.386 -380 -953 -2.843
Effect van discontering - - - 8 - 8
Translatie verschillen - - -32 - -19 -51
 
Stand op 31 december 2017 684 383 398 572 1.344 3.381
 
Langlopend 534 129 2 450 1.134 2.249
Kortlopend 150 254 396 122 210 1.132
 
Stand op 31 december 2017 684 383 398 572 1.344 3.381

2016
In duizenden euro Bodemsanering Sloopkosten Herstructurering Verlieslatende contracten Overig Totaal
 
Stand op 1 januari 2016 923 623 254 638 2.086 4.524
In boekjaar getroffen voorzieningen 18 - 2.288 86 324 2.716
In boekjaar vrijgevallen voorzieningen -4 - -559 -10 -100 -673
In boekjaar gebruikte voorzieningen -146 -252 -402 -131 -103 -1.034
Effect van discontering - - - - - -
Translatie verschillen - - -63 - -125 -188
 
Stand op 31 december 2016 791 371 1.518 583 2.082 5.345
 
Langlopend 541 371 - 530 1.853 3.295
Kortlopend 250 - 1.518 53 229 2.050
 
Stand op 31 december 2016 791 371 1.518 583 2.082 5.345

2.2.6.4.1

 

A. Bodemsanering

De voorziening voor bodemsanering heeft betrekking op verwachte onvermijdbare kosten voor het reinigen van vervuilde terreinen. De Groep voert periodiek beoordelingen uit om vast te stellen of terreinen zijn vervuild. Op het moment dat vervuiling wordt geconstateerd worden de onvermijdbare kosten om te saneren ingeschat en voorzien. De vrijval heeft betrekking op een locatie in Nederland die nu volledig gesaneerd is. 

 

 

B. Sloopkosten

In voorgaande jaren is een voorziening getroffen voor sloopkosten die het gevolg zijn van de sluiting van een locatie in Nederland. Op basis van de verwachte termijn waarbinnen de resterende voorziening zal worden aangewend, is deze geclassificeerd als kortlopend. De langlopende voorziening voor sloopkosten is getroffen voor een in gebruik zijnde activa en wordt naar verwachting aan het einde van de economische levensduur aangewend. 

C. Herstructurering

In het kader van de integratie van de verschillende acquisities heeft de Groep besloten om administratieve werkzaamheden in Duitsland/België, Verenigd Koninkrijk en Nederland te centraliseren in shared service centers. Volgend op dit besluit, heeft de Groep een voorziening gevormd voor verwachte herstructureringskosten, inclusief kosten van beëindigen van contracten, advieskosten en kosten van beëindigen van arbeidsovereenkomsten. De geschatte kosten zijn gebaseerd op de contractuele bepalingen. 

D. Verlieslatende contracten

In vorige jaren heeft de Groep een niet-opzegbaar huurcontract voor magazijnruimte afgesloten. Als gevolg van wijzigingen in haar activiteiten, is de Groep in 2012 opgehouden deze gebouwen te gebruiken, resulterend in overtollige magazijnruimte. Het huurcontract loopt af in 2023. Er is een voorziening gevormd voor de contante waarde van de minimaal verschuldigde toekomstige betalingen minus huurinkomsten. 

E. Overig

De overige voorzieningen hebben met name betrekking op juridische geschillen en claims.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2.2.6.5 30. Handelsschulden en overige verplichtingen

In duizenden euro   31 december 2017 31 december 2016
 
Handelsschulden aan verbonden partijen 36 1.893 2.123
Overige handelsschulden   109.927 82.267
Overlopende passiva   88.814 70.553
Handelsschulden   200.634 154.943
Belastingen (anders dan vennootschapsbelasting) en sociale lasten   6.348 6.383
Voorwaardelijke vergoeding 6A 8.255 7.660
Overige verplichtingen   14.603 14.043
 
Totaal   215.237 168.986
 
Langlopend   8.255 7.660
Kortlopend   206.982 161.326
 
Totaal   215.237 168.986

De toename van overige handelsschulden wordt voornamelijk veroorzaakt door de verlenging van betalingsvoorwaarden als onderdeel van het project harmonisatie van inkoop voorwaarden.

De overlopende passiva hebben onder andere betrekking op nog te ontvangen facturen en nog te betalen personeelskosten.

Informatie over de voor de Groep relevante valuta- en liquiditeitsrisico's is toegelicht in noot 31C.