Resultaten voor het jaar
2.2.2.1 5. Operationele segmenten
A. Basis voor segmentatie
De Groep onderscheidt de volgende drie strategische clusters, welke haar operationele en te rapporteren segmenten vormen:
-
Nederland
-
Duitsland / België
-
Verenigd Koninkrijk
Het assortiment dat de Groep verkoopt bestaat onder andere uit mengvoer, voer voor jonge dieren, speciaalvoer, ruwvoer en bijproducten alsmede zaden en meststoffen. Kernactiviteiten zijn de productie van voer, logistieke diensten en het aanbieden van Total Feed oplossingen gebaseerd op nutritionele know how.
De clusters bieden soortgelijke producten en diensten aan en kennen vergelijkbare productieprocessen en distributiemethoden. Omdat echter de operationele segmenten afzonderlijk worden bestuurd en sprake is van verschillende valuta (Verenigd Koninkrijk cluster versus de overige clusters) worden operationele segmenten niet geïntegreerd.
Deze opdeling in segmenten is consistent met de organisatiestructuur en de interne managementrapportage en representeert tevens de geografische regio’s waarin de Groep actief is. Het hoofdkantoor van de Groep is gevestigd in Lochem, Nederland.
Er bestaan verschillende niveaus van integratie tussen de segmenten. Deze integratie betreft ook onderlinge leveringen van producten en gezamenlijke logistieke dienstverlening. De vaststelling van de prijzen van deze leveranties tussen segmenten vindt plaats op basis van zakelijke afspraken zoals die tussen onafhankelijke partijen zouden zijn gemaakt.
B. Informatie over te rapporteren segmenten
Informatie over de te rapporteren segmenten is hierna gepresenteerd. Het resultaat uit bedrijfsactiviteiten per segment betreft het resultaat voor rente en belastingen en wordt gebruikt voor het beoordelen en meten van de prestaties omdat dit volgens de Directie de belangrijkste maatstaf is bij evaluatie van de resultaten van de segmenten in vergelijking met andere ondernemingen actief in dezelfde bedrijfstak.
2.2.2.1.1
2.2.2.1.2
De kolom Groep / eliminaties bevat zowel bedragen als gevolg van activiteiten voor de Groep als eliminaties in het kader van de consolidatie.
Onder overige vaste activa wordt in dit verband verstaan vastgoedbeleggingen, langlopende handels- en overige vorderingen en uitgestelde belastingvorderingen.
Het werkkapitaal bestaat uit de voorraden, biologische activa, kortlopende handels- en overige vorderingen minus de kortlopende verplichtingen.
De Groep is niet afhankelijk van individuele grote afnemers.
C. Aansluiting van het resultaat
De aansluiting tussen het bedrijfsresultaat van de te rapporteren segmenten en het winst voor belastingen van de Groep is hierna weergegeven:
In duizenden euro | noot | 2017 | 2016 |
Bedrijfsresultaat segmenten | 74.022 | 67.833 | |
Financieringsbaten | 12 | 1.396 | 1.664 |
Financieringskosten | 12 | -3.770 | -5.192 |
Aandeel resultaat deelnemingen verwerkt volgens 'equity'-methode, na belastingen | 20 | 3.884 | 3.816 |
Winst voor belastingen | 75.532 | 68.121 | |
De daling van de financieringskosten van €1,4 miljoen wordt met name veroorzaakt door de aanvullende contributie die begin 2017 is gedaan aan het BOCM PAULS Ltd. (Verenigd Koninkrijk) pensioenplan. Zie noot 15A voor meer informatie over de pensioenplannen.
2.2.2.2 6. Bedrijfscombinaties
Acquisitie Wilde Agriculture Ltd. (Verenigd Koninkrijk)
Op 25 mei 2017 heeft de Groep de volledige zeggenschap verworven over Wilde Agriculture Ltd. De overnamesom bedroeg €2,0 miljoen waarvan €0,5 miljoen voorwaardelijk. De voorlopige reële waarde van de verkregen activa is vastgesteld op €2,1 miljoen, inclusief €0,9 miljoen geacquireerde liquide middelen. De voorlopige reële waarde van verkregen passiva bedraagt €0,6 miljoen. De ontstane goodwill van €0,5 miljoen is voornamelijk toe te rekenen aan de synergievoordelen die naar verwachting zullen worden gerealiseerd bij het integreren van Wilde Agriculture Ltd. binnen het cluster Verenigd Koninkrijk. Derhalve is de goodwill gealloceerd aan dit cluster. De overname is niet materieel voor de Groep in het kader van de toelichtingsvereisten van IFRS 3.
Acquisities 2016
Acquisitie VleutenSteijnVoeders B.V. (Nederland)
Op 22 juli 2016 heeft ForFarmers de overname van VleutenSteijnVoeders B.V. ('Vleuten-Steijn) aangekondigd. Goedkeuring voor deze transactie werd eind september 2016 verkregen, waarna ForFarmers alle aandelen van Vleuten-Steijn heeft overgenomen. Vleuten-Steijn is een veevoederonderneming gericht op de varkenssector in voornamelijk Zuidoost-Nederland en Duitsland. De onderneming genereerde in 2015 een omzet van circa €91 miljoen door de verkoop van circa 295.000 ton voeders aan veelal grotere bedrijven in met name het zeugen- en biggensegment. Vleuten-Steijn heeft de productie van diervoeders aan derden uitbesteed. De bedrijfsactiviteiten van Vleuten-Steijn worden geïntegreerd in ForFarmers Nederland.
Vleuten-Steijn wordt vanaf 1 oktober 2016 geconsolideerd in de resultaten van ForFarmers. In 2016 droeg vanaf de datum van acquisitie Vleuten-Steijn €21,9 miljoen bij aan de omzet en €0,9 miljoen aan het resultaat voor belastingen. Indien de acquisitie van Vleuten-Steijn had plaatsgevonden per begin boekjaar zou de bijdrage in 2016 aan de omzet €85,1 miljoen en de bijdrage aan het resultaat voor belastingen €3,1 miljoen hebben bedragen. Hiermee zou per begin boekjaar 2016 de omzet van de Groep €2.172 miljoen hebben bedragen en het resultaat voor belastingen van de Groep €70,4 miljoen.
De verkrijgingsprijs samenhangend met de acquisitie bedroeg €30,5 miljoen. Het positieve verschil tussen de verkrijgingsprijs en de reële waarde van de identificeerbare activa en verplichtingen is geactiveerd als goodwill. De goodwill is bepaald op €15,6 miljoen. De goodwill is de waarde van de verwachte synergie-voordelen van de acquisitie. De goodwill is volledig toegerekend aan het cluster Nederland.
Zoals overeengekomen in de koopovereenkomst is 70% van de transactiesom in 2016 betaald (€20,5 miljoen). Het restant wordt betaald na 3 jaar, afhankelijk van het behalen van een aantal reeds bepaalde criteria. De Groep heeft hiervoor €7.638 duizend als voorwaardelijke vergoeding opgenomen, zijnde de reële waarde op de overnamedatum (1 oktober 2016). Op 31 december 2017 was de waarde van de voorwaardelijke vergoeding gestegen tot €7.748 duizend (zie noot 30).
De reële waarden van de identificeerbare activa en verplichtingen van Vleuten-Steijn aangekocht in 2016 per de datum van acquisitie zijn niet veranderd en definitief geworden in 2017:
In duizenden euro | Vleuten Steijn |
Materiële vaste activa | 39 |
Immateriële activa (klantenportefeuille) | 9.039 |
Voorraden | 57 |
Handels- en overige vorderingen | 10.665 |
Actuele belastingvorderingen | 122 |
Geldmiddelen en kasequivalenten | 1.348 |
Activa | 21.270 |
Uitgestelde belastingverplichtingen | 2.260 |
Handelsschulden en overige verplichtingen | 3.891 |
Actuele belastingverplichtingen | 163 |
Verplichtingen | 6.314 |
Totaal identificeerbare netto activa tegen reële waarde | 14.956 |
Goodwill gerelateerd aan de overname | 15.569 |
Verkrijgingsprijs | 30.525 |
Vaststelling reële waarden
Verworven activa | Waarderingstechniek |
Materiële vaste activa | Marktvergelijkingstechniek en kostentechniek: Het waarderingsmodel gaat uit van genoteerde marktprijzen voor vergelijkbare posten, indien beschikbaar, en afgeschreven vervangingskosten, waar van toepassing. Afgeschreven vervangingskosten omvatten aanpassingen voor fysieke slijtage en functionele en financiële veroudering. |
Immateriële activa | Multi-period excess earnings'-methode: de ‘multi-period excess earnings’-methode gaat uit van de contante waarde van de netto kasstromen die naar verwachting worden gegenereerd door de klantenrelaties. |
Voorraden | Marktvergelijkingstechniek: De reële waarde wordt bepaald op basis van de geschatte verkoopprijs onder normale zakelijke omstandigheden, minus de geschatte kosten van sluiting en verkoop, en een redelijke winstmarge op basis van de inspanningen die vereist zijn om de voorraden gereed te maken en te verkopen. |
2.2.2.3 7. Desinvesteringen
Gedurende 2017 hebben geen desinvesteringen plaatsgevonden.
Desinvesteringen 2016
In 2016 heeft de Groep zijn belang in Leafield Feeds Ltd. aan SugaRich verkocht voor €1,3 miljoen, resulterend in een winst van €0,8 miljoen welke geclassificeerd is als overige bedrijfsopbrengsten in de winst-en-verliesrekening.
Tevens heeft de Groep in 2016 de indirecte transportactiviteiten van Wheyfeed Ltd. (Verenigd Koninkrijk) verkocht aan de voormalige aandeelhouder van Wheyfeed Ltd.. De boekwinst van €0,4 miljoen heeft betrekking op de afgestoten transportmiddelen en is verantwoord onder overige bedrijfsopbrengsten, zie noot 10.
2.2.2.4 8. Omzet
De geografische verdeling van de omzet kan als volgt worden weergegeven:
In duizenden euro | 2017 | 2016 |
Nederland | 924.699 | 856.911 |
Duitsland | 504.830 | 461.478 |
België | 141.704 | 136.837 |
Verenigd Koninkrijk | 622.059 | 630.668 |
Overige landen binnen EU | 24.878 | 22.534 |
Overige landen buiten EU | 490 | 534 |
Totaal | 2.218.660 | 2.108.962 |
De verdeling van de omzet per categorie kan als volgt worden weergegeven:
In duizenden euro | 2017 | 2016 |
Mengvoer | 1.765.297 | 1.712.056 |
Overige omzet | 453.363 | 396.906 |
Totaal | 2.218.660 | 2.108.962 |
De overige omzet heeft voornamelijk betrekking op leveringen van enkelvoudige voeders, overige handelsproducten alsmede dienstverlening (deze categorieën zijn individueel allen immaterieel voor separate presentatie).
2.2.2.5 9. Kosten van grond- en hulpstoffen
De stijging van de kosten van grond- en hulpstoffen wordt verklaard door een toename in het volume in combinatie met een stijging van de prijs van de grondstoffen, gecompenseerd door een negatief valuta-effect.
In 2017 is op voorraden een bedrag van €40 duizend voorzien (2016: €35 duizend), wat is verwerkt in de kosten van grond- en hulpstoffen.
2.2.2.6 10. Overige bedrijfsopbrengsten
2017
De overige bedrijfsopbrengsten in 2017 bestaan met name uit een ontvangen nabetaling van €0,3 miljoen inzake de verkoop van Adaptris (Verenigd Koninkrijk) en de verkoop van overige vaste bedrijfsmiddelen in Nederland ter hoogte van €0,2 miljoen.
2016
De overige bedrijfsopbrengsten bevatten in 2016 onder meer bedragen voor de desinvestering in Leafield Feeds Ltd. (Verenigd Koninkrijk), €0,8 miljoen, de verkoop van transportmiddelen van Wheyfeed Ltd. (Verenigd Koninkrijk), €0,4 miljoen, de verkoop van de bedrijfshal in Doetinchem (Nederland), €0,1 miljoen, en de verkoop van grond in Oss (Nederland), €0,9 miljoen. Deze laatste werd eerder geclassificeerd als activa aangehouden voor verkoop. Voor nadere informatie zie noot 7 en 25.
2.2.2.7 11. Bedrijfslasten
De stijging van de bedrijfslasten bedraagt €3,3 miljoen, ondanks een daling van €7,7 miljoen als gevolg van een valuta-effect. Het effect van acquisities en desinvesteringen bedraagt €0,7 miljoen. De autonome stijging van de bedrijfslasten bedroeg derhalve €10,3 miljoen.
A. Overige bedrijfskosten
In duizenden euro | 2017 | 2016 |
Energie, transport en onderhoudskosten | 116.822 | 112.162 |
Verkoopkosten | 5.805 | 9.813 |
Overige | 45.096 | 44.927 |
Totaal | 167.723 | 166.902 |
De overige bedrijfskosten stijgen met €0,8 miljoen, ondanks een daling van €3,5 miljoen veroorzaakt door valuta-effecten. Het effect van acquisities en desinvesteringen is nihil. De autonome stijging van de overige bedrijfskosten komt daarmee op €4,3 miljoen. Deze stijging wordt met name veroorzaakt door hogere kosten voor energie/brandstof, transport en onderhoudskosten. De verkoopkosten zijn met name lager door een netto vrijval van de voorziening voor bijzondere waardeverminderingen met betrekking tot handelsvorderingen ter hoogte van €1,6 miljoen (2016: netto toevoeging van €0,9 miljoen). De overige bedrijfskosten in 2016 bevatten ook eenmalige kosten met betrekking tot de beursnotering (€1,5 miljoen). Verder waren de automatiseringskosten hoger in 2017 en waren de kosten voor tijdelijk personeel hoger in 2017.
B. Kosten voor onderzoek en ontwikkeling
De kosten voor onderzoek en ontwikkeling bedroegen in 2017 €5,6 miljoen (2016: €4,8 miljoen). Deze kosten hebben hoofdzakelijk betrekking op de kosten van nutritionele specialisten, productmanagers en laboratoriummedewerkers.
C. Honoraria van de accountant
De volgende honoraria van KPMG Accountants N.V. zijn ten laste gebracht van de Groep, haar dochtermaatschappijen en andere maatschappijen die zij consolideert, een en ander zoals bedoeld in artikel 2:382a lid 1 en 2 BW.
In duizenden euro | KPMG Accountants NV | Overig KPMG netwerk | Totaal KPMG |
2017 | |||
Onderzoek van de jaarrekening | 569 | 347 | 916 |
Andere controleopdrachten | 30 | 38 | 68 |
Adviesdiensten op fiscaal terrein | - | - | - |
Andere niet-controlediensten | - | - | - |
Totaal | 599 | 385 | 984 |
2016 | |||
Onderzoek van de jaarrekening | 569 | 371 | 940 |
Andere controleopdrachten | 22 | 36 | 58 |
Adviesdiensten op fiscaal terrein | - | - | - |
Andere niet-controlediensten | - | - | - |
Totaal | 591 | 407 | 998 |
De in de tabel vermelde honoraria voor het onderzoek van de jaarrekening hebben betrekking op de totale honoraria voor het onderzoek van de jaarrekening, ongeacht of de werkzaamheden al gedurende het boekjaar zijn verricht. De overige accountantskosten (dit zijn de 'Andere controleopdrachten') zijn verantwoord in het jaar waarin de diensten zijn verricht.
De opdrachten naast de controle van de jaarrekening hebben betrekking op specifiek overeengekomen werkzaamheden met betrekking tot bestuurdersbezoldiging, bonusdoelstellingen en bankconvenanten. Daarnaast zijn diverse subsidieverklaringen afgegeven door KPMG.
2.2.2.8 12. Netto financieringslasten
In duizenden euro | 2017 | 2016 |
Overige rentebaten | 1.396 | 1.664 |
Totaal financieringsbaten | 1.396 | 1.664 |
Lasten inzake omrekening vreemde valuta | -180 | -444 |
Rentelasten pensioen | -1.083 | -2.098 |
Overige rentelasten | -1.195 | -1.506 |
Overige financiële lasten | -1.312 | -1.144 |
Totaal financieringslasten | -3.770 | -5.192 |
Netto financieringslasten opgenomen in de winst-en-verliesrekening | -2.374 | -3.528 |
Als gevolg van de daling van het Britse pond is zowel in 2017 als in 2016 een verlies geleden inzake omrekening van vreemde valuta.
De overige rentebaten betreffen voornamelijk ontvangen rente op uitstaande langlopende vorderingen (leningen) en banktegoeden. De overige rentelasten betreffen voornamelijk betaalde rente op (bank)leningen en overige financieringsverplichtingen.
De toename van de overige financiële lasten wordt met name veroorzaakt door de oprenting van de voorwaardelijke vergoeding met betrekking tot de overname van Vleuten-Steijn in 2016, zie noot 6 voor meer informatie. Daarnaast bevatten de overige financiële lasten een afschrijving van €0,4 miljoen (2016: €0,4 miljoen) met betrekking tot geactiveerde kosten voor een in 2014 afgesloten financiering, zoals nader is toegelicht onder noot 28.
2.2.2.9 13. Winst per aandeel
A. Gewone winst per aandeel
De berekening van de gewone winst per aandeel is gebaseerd op de hierna weergegeven resultaten toerekenbaar aan gewone aandeelhouders en gewogen gemiddelde aantallen uitstaande gewone aandelen.
Aan gewone aandeelhouders toe te rekenen winst | ||
In duizenden euro | 2017 | 2016 |
Winst over het boekjaar, toe te rekenen aan aandeelhouders van de Vennootschap | 58.554 | 53.260 |
Gewogen gemiddeld aantal aandelen | ||
2017 | 2016 | |
Gewone aandelen in omloop per 1 januari | 106.261.041 | 106.261.041 |
Effect van gehouden eigen aandelen (gewogen gemiddelde gedurende het jaar) | -2.183.545 | -110.881 |
Gewogen gemiddeld aantal aandelen per 31 december | 104.077.496 | 106.150.160 |
Gewone winst per aandeel | ||
In euro | 2017 | 2016 |
Gewone winst per aandeel | 0,56 | 0,50 |
Voor het aantal uitstaande aandelen per 31 december wordt verwezen naar noot 26.
B. Verwaterde winst per aandeel
De berekening van de verwaterde winst per aandeel is gelijk aan de calculatie van de gewone winst per aandeel omdat er in 2016 en 2017 geen nieuwe aandelen zijn uitgegeven. Voor aanvullende informatie wordt verwezen naar noot 26.